Często, gdy mówimy o zdrowiu psychicznym nastolatków, skupiamy się na emocjach, relacjach i presji szkolnej. To ważne, ale równie istotne są trzy czynniki, które z pozoru wydają się prozaiczne: sen, odżywianie i ruch. Tymczasem to właśnie one stanowią biologiczne fundamenty równowagi psychicznej. Mózg nie może dobrze myśleć, regulować emocji ani się rozwijać, jeśli ciało nie jest w stanie odpocząć, odżywić się i ruszać.
W ostatnich latach nauka coraz wyraźniej pokazuje, że zdrowie psychiczne zaczyna się w ciele. Według badań Światowej Organizacji Zdrowia, młodzież śpi dziś średnio o dwie godziny krócej niż pokolenie sprzed 20 lat. Powód? Technologia, stres, nieregularny rytm dnia. Tymczasem nastolatek potrzebuje od 8 do 10 godzin snu na dobę, aby jego mózg mógł się regenerować. To właśnie w nocy zachodzą kluczowe procesy: utrwalanie pamięci, regulacja hormonów, oczyszczanie mózgu z toksyn i stabilizacja emocji.
Niedobór snu to nie tylko zmęczenie. To stan, który zaburza pracę kory przedczołowej – tej części mózgu, która odpowiada za samokontrolę, logiczne myślenie i odporność emocjonalną. Badania z Uniwersytetu Stanforda pokazują, że już po jednej nieprzespanej nocy aktywność ciała migdałowatego (ośrodka emocji) wzrasta o 60%, a zdolność do racjonalnego reagowania dramatycznie spada. Nastolatek pozbawiony snu staje się bardziej drażliwy, lękliwy, podatny na stres i impulsywny. W dłuższej perspektywie chroniczny brak snu zwiększa ryzyko depresji i zaburzeń lękowych.
Drugim filarem jest dieta – ale nie w rozumieniu restrykcyjnego planu żywienia. Chodzi o sposób odżywiania, który wspiera mózg. Układ nerwowy nastolatka jest wyjątkowo wrażliwy na niedobory mikroelementów i skoki poziomu cukru. Badania z Uniwersytetu Oksfordzkiego wykazały, że młodzież spożywająca dużo wysoko przetworzonych produktów, cukrów prostych i napojów energetycznych ma znacznie wyższy poziom objawów depresyjnych. Z kolei dieta bogata w kwasy omega-3, magnez, witaminy z grupy B i probiotyki wspiera równowagę emocjonalną.
To, co jemy, wpływa bezpośrednio na oś jelito–mózg – system komunikacji pomiędzy układem trawiennym a mózgiem. W jelitach znajduje się około 100 milionów neuronów i 90% serotoniny – neuroprzekaźnika odpowiedzialnego za nastrój – powstaje właśnie tam. Dlatego tak ważne jest, by młodzi ludzie jedli regularnie, sięgali po produkty naturalne i pili wodę. Zbyt duże spożycie cukru, fast foodów czy energetyków zaburza ten delikatny układ, powodując wahania nastroju, spadek koncentracji i zwiększone napięcie.
Trzecim filarem jest ruch. I nie chodzi tu o sport wyczynowy, ale o codzienną aktywność – spacer, taniec, jazdę na rowerze, zajęcia z wychowania fizycznego, które nie są przykrym obowiązkiem, lecz naturalną częścią dnia. Ruch jest jednym z najskuteczniejszych naturalnych antydepresantów. Regularna aktywność fizyczna zwiększa produkcję endorfin i dopaminy, poprawia przepływ krwi w mózgu, obniża poziom kortyzolu – hormonu stresu.
Badania Uniwersytetu Harvarda potwierdzają, że już 30 minut umiarkowanego ruchu dziennie może zmniejszyć ryzyko epizodów depresyjnych nawet o 30%. Co więcej, aktywność fizyczna sprzyja neuroplastyczności – tworzeniu nowych połączeń między neuronami. Innymi słowy, kiedy ciało się rusza, mózg się rozwija.
Sen, dieta i ruch tworzą wspólnie system naczyń połączonych. Brak jednego z elementów zaburza równowagę całego organizmu. Niedospany nastolatek częściej sięga po słodycze i rezygnuje z aktywności, a brak ruchu obniża jakość snu. W efekcie powstaje błędne koło, z którego trudno się wydostać.
W kontekście zdrowia psychicznego młodzieży te proste filary mają znaczenie strategiczne. Dają podstawę do odporności emocjonalnej, koncentracji, kreatywności i motywacji. Żadne działania terapeutyczne nie będą w pełni skuteczne, jeśli ciało nie będzie współpracować z umysłem.
Dorośli często chcą pomóc młodym, szukając skomplikowanych rozwiązań. Tymczasem często wystarczy wrócić do podstaw: zapewnić sen, regularne posiłki, trochę ruchu i przestrzeń na oddech. Czasem zamiast kolejnej rozmowy o obowiązkach, warto zapytać: „czy się wyspałeś?”, „czy jadłeś coś dzisiaj?”, „czy wyszedłeś na spacer?”.
Bo troska o zdrowie psychiczne młodych zaczyna się właśnie od tego, co najprostsze. I to jest dobra wiadomość – bo te narzędzia mamy w zasięgu ręki. Wystarczy z nich korzystać.
A.Krzywdzińska
Czy znasz to uczucie, gdy dzień goni dzień, a Ty coraz trudniej łapiesz oddech? Gdy natłok obowiązków, bodźców i emocji zaczyna przytłaczać, a Twoje własne potrzeby schodzą na dalszy plan? Czasem to zmęczenie, które trudno nazwać. Czasem cichy smutek, który odkłada się w ciele. Czasem tylko to niejasne poczucie, że brakuje przestrzeni — dla siebie, dla spokoju, dla bycia wysłuchanym.
Z tej właśnie potrzeby powstało „Wytchnienie” — miejsce, które pozwala na chwilę się zatrzymać. To nie kolejny projekt, nie kurs, nie wykład o tym, jak żyć lepiej. To przestrzeń dla ludzi, którzy potrzebują zwyczajnego, ludzkiego kontaktu — rozmowy bez oceny, obecności bez presji, czułości bez słów. Spotkania, podczas których możesz po prostu być. Z tym, co niesiesz. Z tym, czego nie potrafisz już nieść sam.
„Wytchnienie” jest otwarte dla każdego, kto choć raz poczuł, że świat biegnie szybciej, niż potrafi nadążyć. Dla tych, którzy w milczeniu zmagają się z emocjami, których nie ma gdzie wypowiedzieć. Dla osób, które tęsknią za rozmową, w której można się zatrzymać i naprawdę zostać usłyszanym. Nie trzeba niczego udowadniać, nie trzeba się przygotowywać. Wystarczy chęć obecności — nawet w ciszy.
Spotkania odbywają się raz w miesiącu w siedzibie Fundacji Mind Revolution w Gliwicach przy ul. Siemieńskiego 25D. Każde prowadzone jest z uważnością i doświadczeniem przez Annę Lewicką – psycholożkę, seksuolożkę i psychoterapeutkę, która od lat wspiera ludzi w procesie odnajdywania równowagi, sensu i bliskości. Spotkania mają kameralny charakter. Możesz mówić albo milczeć. Możesz płakać, śmiać się lub po prostu słuchać. Tu nie ma tematów „zbyt mało ważnych”. Każdy głos ma znaczenie.
Pierwsze spotkanie odbędzie się 30 maja o godzinie 19:00. Jego motywem będzie proste, ale ważne pytanie: „Poznajmy się – kim jesteśmy, czego szukamy, co możemy dać sobie nawzajem?”. To początek wspólnej drogi – spotkania ludzi, którzy szukają spokoju i autentycznego kontaktu.
Udział w „Wytchnieniu” jest bezpłatny, choć liczba miejsc ograniczona – tak, by zachować atmosferę intymności i bezpieczeństwa. Zapisy przyjmujemy telefonicznie pod numerem 781 861 380 lub mailowo: recepcja@mindrevolution.pl. Podczas spotkań będzie również możliwość wsparcia działań fundacji dobrowolnym datkiem – jeśli poczujesz, że chcesz się tym podzielić.
W świecie, w którym wszystko trzeba wciąż udowadniać – że jesteśmy silni, zorganizowani, produktywni – „Wytchnienie” przypomina, że człowiek nie jest maszyną. Że potrzebuje odpoczynku, rozmowy, dotyku obecności. Czasem wystarczy jedno spotkanie, jedno spojrzenie pełne zrozumienia, jeden wieczór, w którym ktoś powie: „słyszę cię” – by poczuć ulgę i znów złapać oddech.
Nie musisz być w formie. Nie musisz mieć planu. Wystarczy, że przyjdziesz.
Bo w „Wytchnieniu” Twoja obecność naprawdę wystarczy.